Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ: ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

Άγιος των Κερκυραίων, και πολιούχος του νησιού, ο θαυματουργός Άγιος, που έσωσε πολλές φορές το νησί των Φαιάκων με τα θαύματα του από την καταστροφή και την πείνα, στον οποίο προστρέχουν χιλιάδες πιστοί μέχρι και σήμερα αναζητώντας παρηγοριά και βοήθεια, ο Άι-Σπυρίδωνας δεν πάτησε ποτέ το πόδι του στο νησί.

 Γεννήθηκε σε μία φτωχή οικογένεια στην Τριμυθούντα της Κύπρου, κοντά στη Σαλαμίνα, το 270 μ.Χ. Αν και ήταν ένας απλός και αγράμματος βοσκός ξεχώριζε για την πίστη του στο Θεό, την ταπεινοφροσύνη του και τη φιλανθρωπία του. Από το γάμο του απέκτησε μία κόρη, την Ειρήνη. Όταν χήρεψε στράφηκε ολοκληρωτικά στο Θεό και έγινε κληρικός. Η φήμη που απέκτησε ήταν τόσο μεγάλη που όταν εκοιμήθη ο επίσκοπος Τριμυθούντος ο ίδιος ο πιστός λαός τον ανακήρυξε επίσκοπο.
Ακόμα και τότε ο Σπυρίδωνας δεν ξεχώριζε από τους υπόλοιπους φτωχούς ανθρώπους, που αποτελούσαν το ποίμνιο του. Φορούσε τα ίδια απλά και φτωχικά ρούχα με πριν, τον ίδιο σκούφο από φύλλα φοίνικα ενώ και ο βίος του ήταν το ίδιο φτωχικός καθώς όλα του τα υπάρχοντα εξακολουθούσε να τα μοιράζεται με τους φτωχούς. Παντού εξακολουθούσε να πηγαίνει με τα πόδια, ασχολείτο με τις αγροτικές εργασίες και συνέχιζε, ως καλός ποιμένας, να φυλάει το κοπάδι του. Η φήμη του μεγάλωσε ακόμη περισσότερο όταν με τα θαύματα του βοήθησε ανθρώπους που προσέτρεχαν στη βοήθειά του. 

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ ΤΟ 314 μ.Χ.
Ο Σπυρίδωνας ως επίσκοπος Τριμυθούντα πήρε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 314 μ.Χ., την οποία συγκάλεσε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, προκειμένου να αποφανθούν οι Πατέρες της Εκκλησίας περί των θεωριών του Αρείου.

Ό Άρειος, μορφωμένος Πατέρας από την Αλεξάνδρεια, θεωρούσε το Χριστό κτίσμα του Θεού και απέρριπτε την τρισυπόστατη φύση του. Ο Σπυρίδωνας, ήδη πολύ γνωστός για το θεόπνευστο κήρυγμα του, μολονότι ουσιαστικά αμόρφωτος, επέτυχε να αντιταχθεί στο λόγο του Αρείου και να αποδείξει την αληθινή φύση του Θεού, το ομοούσιο της Αγίας Τριάδας, με το γνωστό θαύμα με το κεραμίδι.

Αφού συνέκρινε την Αγία Τριάδα –Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα- με το κεραμίδι και τα τρία συστατικά του που το κάνουν Ένα – φωτιά, νερό και χώμα- κράτησε στο χέρι του ένα κεραμίδι και αμέσως ξεπετάχτηκε από το χέρι του φωτιά. Στη συνέχεια, έτρεξε προς τη γη νερό και στο τέλος απέμεινε στο χέρι του μόνο χώμα. Μπροστά σ’ αυτό το θαύμα ο Άρειος, καταντροπιασμένος, ζήτησε συγνώμη.

Ο Σπυρίδωνας κοιμήθηκε  σε βαθιά γεράματα, στις 12 Δεκεμβρίου του 358 μ.Χ. σε ηλικία 88 ετών και ανακηρύχθηκε Άγιος από την Εκκλησία μας.

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ «ΦΤΑΝΕΙ» ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ
Όταν οι Σαρακηνοί πάτησαν το νησί της Κύπρου πιστοί άνοιξαν τον τάφο του Άγιου Σπυρίδωνα, προκειμένου να μεταφέρουν τα οστά του στην Κωνσταντινούπολη με σκοπό να τα γλιτώσουν από τα χέρια των απίστων. Με έκπληξη όμως διαπίστωσαν ότι το σκήνωμα του Αγίου διατηρείτο άθικτο ενώ ο τάφος του μοσχοβολούσε βασιλικό.

Το ιερό λείψανο μεταφέρθηκε στη Βασιλεύουσα όπου και παρέμεινε μέχρι το 1456. Τότε, τρία χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς, ένας πρεσβύτερος, κερκυραϊκής καταγωγής, ο πάτερ Γεώργιος Καλοχαιρέτης, έκρυψε το ιερό σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνα καθώς και της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας, μέσα σ’ ένα καλάθι και αφού τα σκέπασε με χόρτα, τα φυγάδευσε από την τουρκεμένη Κωνσταντινούπολη.

Διασχίζοντας με μεγάλο κίνδυνο τη Θράκη, τη Μακεδονία και την Ήπειρο έφτασε στην Κέρκυρα. Τα ιερά λείψανα, που τοποθετήθηκαν αρχικά στο ναό του Αγίου Αθανασίου, τα κληρονόμησαν οι τρεις γιοί του του Καλοχαιρέτη, Μάρκος, Λουκάς και Φίλιππος. Το μερίδιο του ο Μάρκος, το σκήνωμα της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας, το δώρισε το 1483 στο λαό της Κέρκυρας. Οι κληρονόμοι του λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνα προσπάθησαν να μεταφέρουν το άγιο λείψανο εκτός της Κέρκυρας, αλλά συνάντησαν τη σθεναρή αντίσταση των Κερκυραίων και εγκατέλειψαν το σχέδιο τους. Εν τέλει, μεταβίβασαν τα δικαιώματα τους στην κόρη του Φιλίππου, Ασημίνα.

Το λείψανο πέρασε τελικά στην ιδιοκτησία της οικογένειας Βούλγαρη, ως προίκα της Ασημίνας, όταν παντρεύτηκε το Σταματέλλο Βούλγαρη το 1520. Από τότε και για τέσσερις αιώνες έως το 1925, βρισκόταν στην κυριότητα της οικογένειας. Αρχικά και μέχρι το 1528 το λείψανο μεταφέρθηκε στον καθεδρικό ναό του Ταξιάρχου Μιχαήλ στο Καμπιέλο. Το 1528 ο Σταματέλλος Βούλγαρης το μετέφερε στο ναό, που έχτισε η οικογένεια προς τιμήν του Αγίου στο προάστιο του Σαρόκκου (Αγίου Ρόκκου). Ωστόσο το 1537,κατά τη διάρκεια της πρώτης πολιορκίας της Κέρκυρας από τους Τούρκους, το σκήνωμα μεταφέρθηκε για ασφάλεια στο ναό των Αγίων Αναργύρων στο Παλαιό Φρούριο και επέστρεψε μετά τη λύση της πολιορκίας.

Το 1577 αποφασίστηκε η κατεδάφιση του ναού, καθώς έπρεπε να επεκταθούν τα τείχη. Το λείψανο μεταφέρθηκε προσωρινά και πάλι στο ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων στη Γαρίτσα, μέχρι και το 1589, οπότε και πραγματοποιήθηκαν τα θυρανοίξια του σημερινού ναού, η ολοκλήρωση του οποίου έγινε περίπου το 1594, και παραμένει εκεί μέχρι και σήμερα.

Το 1967 ο ιερός ναός του Αγίου Σπυρίδωνος της Κέρκυρας αναγνωρίστηκε επισήμως ως ίδιον Ν.Π.Δ.Δ με Προεδρικό Διάταγμα, υπό την επωνυμία «Ιερόν Προσκύνημα Αγίου Σπυρίδωνος Κερκύρας».

ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

Ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα, ένα από τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά μνημεία της πόλης της Κέρκυρας, αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες της πόλης και του νησιού. Φτάνεται εύκολα, καθώς περιδιαβαίνοντας την Παλιά Πόλη και την οδό Νικηφόρου Θεοτόκη, ενώ έχετε αφήσει πίσω σας το Λιστόν, βλέπετε στα δεξιά σας να ανοίγεται η ομώνυμη πλατεία με τον Ιερό Ναό να δεσπόζει στο βάθος. Πρόκειται για ένα απλό κτίσμα εξωτερικά. Μονόκλιτη ξυλόστεγη επτανησιακού βασιλικού ρυθμού, κτητορική άλλοτε της οικογένειας Βούλγαρη, που είχε στην κατοχή της και το σκήνωμα του Αγίου, προσομοιάζει περισσότερο με τους χριστιανικούς ναούς της Δύσης παρά της Ανατολής, καθώς της λείπουν τα αυστηρά βυζαντινά πρότυπα που απαντώνται στην ηπειρωτική Ελλάδα. 

Πρόκειται για ένα γεγονός που εξηγείται πολύ εύκολα, καθώς η Κέρκυρα υπήρξε επί αιώνες βενετοκρατούμενη και δε γνώρισε τον οθωμανικό ζυγό, χαρακτηριστικό όλων των Επτανήσων, που δέχτηκαν έτσι απρόσκοπτα τις επιδράσεις της Ιταλικής Αναγέννησης και κατά συνέπεια, της Τέχνης του 17ου αιώνα. Το σχήμα της λοιπόν είναι μακρόστενο και χαμηλοτάβανο, όπως σε όλες τις εκκλησίες των νησιών του Ιονίου, με εντυπωσιακό πυργοειδές καμπαναριό, το οποίο μοιάζει εξαιρετικά με το καμπαναριό της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων στη Βενετία (San Giorgio dei Greci), με τις οποίες χτίστηκαν την ίδια περίπου εποχή.

Όταν διαβείτε την είσοδο το βλέμμα σας θα παγιδεύσει η «ουρανία», η οροφή της εκκλησίας, που αποτελείται από 17 χρυσοποίκιλτα φατνώματα, στα οποία αναπαριστώνται σκηνές τόσο από τη ζωή του Άι-Σπυρίδωνα, όσο και από τα Ευαγγέλια. Τα πλαίσια των φατνωμάτων είναι τα αυθεντικά ενώ οι τοιχογραφίες είναι αντίγραφα των αρχικών, που είχε φιλοτεχνήσει ο Παναγιώτης Δοξαράς το 1727. Τις τοιχογραφίες, οι οποίες καταστράφηκαν από την υγρασία, αντικατέστησε κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα ο Ασπιώτης. 
Το μαρμάρινο τέμπλο του ναού, που σχεδόν αγγίζει την «ουρανία», έργο του αρχών του 20ου αιώνα, είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό της επτανησιακής αρχιτεκτονικής. Να σημειωθεί εδώ ότι το παλιό λίθινο τέμπλο της εκκλησίας μεταφέρθηκε στο ναό του Αγίου Γεωργίου Π. Φρουρίου, μια εκκλησία που κουβαλά τη δική της ιστορία. 

Το λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα φυλάσσεται σε μία αργυρή πολυτελή λάρνακα, έργο του 19ου αιώνα, που βρίσκεται τοποθετημένη στα δεξιά του Ιερού. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αρχική εκκλησία ήταν χτισμένη στο Σαρόκκο, αλλά κρίθηκε επιβεβλημένη η κατεδάφιση της για την επέκταση των τειχών του φρουρίου. Ο σημερινός ναός χτίστηκε το 1589. 

 ΠΗΓΗ : ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΑΜΟΓΕΛΑ